اختلال شخصیت نمایشی

افرادی که احساسات ناپایداری دارند و به شدت نیاز دارند به آن ها توجه شود، دارای اختلال شخصیت هیستریونیک (HPD) یا اختلال شخصیت نمایشی هستند. این افراد معمولا برای جلب توجه بقیه رفتاری چشمگیر و یا نا مناسب انجام می‌دهند.

اصطلاح « شخصیت » در زبان روزمره معانی گوناگونی دارد. مثلاً وقتی که در مورد کسی گفته می شود « بسیار با شخصیت است » غالباً درجه کارآیی و جاذبه اجتماعی وی مورد نظر است. معمولاً در پرورش شخصیت سعی بر این است که به شخص برخی مهارت های اجتماعی یاد دهند و وضع ظاهری و شیوۀ سخن گفتن او را بهبود بخشند تا وی واکنش مطلوبی در دیگران برانگیزد. گاه کلمۀ شخصیت به منظور توصیف بارزترین ویژگی شخص به کار می رود. مراد از شخصیت ، الگوهای معینی از رفتار و شیوه های تفکر است که نحوۀ سازگاری فرد را با محیط تعیین می کند.

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت مرزی

اختلال شخصیت نمایشی یا هیستریونیک چیست؟

اختلال شخصیت هیستریونیک (HPD) یک وضعیت سلامت روانی است که با احساسات شدید، ناپایدار و یک تصویر نامناسب از خود مشخص می شود.

کسانی که مبتلا به این نوع اختلال شخصیت هستند، مدام به دنبال تایید دیگران هستند و در اصل عزت نفس آنها به تایید دیگران بستگی دارد و نسبت به خود احساس ارزشمندی ندارند. آنها تمایل زیادی برای جلب توجه دارند و اغلب برای جلب توجه رفتاری چشمگیر یا نامناسب انجام می‌دهند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک اغلب متوجه نمی شوند که رفتار و طرز تفکر آنها ممکن است مشکل ساز باشد.

اختلال شخصیت نمایشی یکی از گروهی از شرایط به نام اختلالات شخصیت «خوشه B» است که شامل رفتار نمایشی و نامنظم است.

معمولا چه کسانی تحت تاثیر اختلال شخصیت نمایشی قرار می گیرند؟

معمولاً اختلال شخصیت هیستریونیک در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه 20 شروع می شود. زنان بیشتر از مردان با اختلال شخصیت هیستریونیک تشخیص داده می شود.

اختلال شخصیت نمایشی چقدر شایع است؟

اختلال شخصیت هیستریونیک نسبتا نادر است. محققان تخمین می زنند که حدود 1 درصد از افراد به این عارضه مبتلا هستند.

علائم و نشانه های اختلال شخصیت نمایشی

یکی از ویژگی اصلی کسانی که دارای اختلال شخصیت نمایشی هستند، نشان دادن احساسات و تمایلات جنسی بیش از حد و سطحی است. آن ها با این کار قصد دارند جلب توجه کنند.

ویژگی شاخص “اختلال شخصیت نمایشی” داشتن رفتارهای متظاهرانه،نمایشی، تحریک پذیری است. اساسا احساساتی بودن و توجه طلبی دو ویژگی برجسته این افراد است اما برای تشخیص کافی نیستند چرا که داشتن نشانه های دیگر که در زیر به آن اشاره میشود لازم و ضروری است؛

فرد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک ممکن است:

وقتی در مرکز توجه نیستند، احساس ناراحتی یا افسردگی کنند.

احساسات ناپایدار داشته باشند.

رفتارشان نمایشی باشد و احساس خود را بیش از اندازه بیان کنند، حتی تا حدی که دوستان و خانواده را در جمع شرمنده کنند.

دائماً در حال جذب افراد و معاشقه باشند.

بیش از حد به ظاهر فیزیکی خود اهمیت می‌دهند.

از نظر ظاهری، برای جلب توجه لباس های رنگی روشن یا لباس های تنگ می‌پوشند.

با بسیاری از افرادی که ملاقات می کنند، رفتار جنسی نامناسب دارند، حتی زمانی که فرد جذب آنها نشده است.

به طرز چشمگیری صحبت می‌کنند و نظرات خود را قاطعانه بیان می‌کنند، اما با حقایق یا جزئیات کمی را برای حمایت از نظرات خود ارائه می‌دهند.

ساده لوح هستند و به راحتی تحت تأثیر دیگران، به ویژه افرادی که آنها را تحسین می کنند، قرار می‌گیرند.

فکر می‌کنند که روابط آنها با دیگران نزدیکتر از آنچه که معمولا هستند، است.

در حفظ روابط مشکل دارند، اغلب در تعامل با دیگران ضعیف به نظر می رسند.

به حس رضایت فوری نیاز دارند و خیلی راحت خسته یا ناامید می شوند.

به طور مداوم به دنبال تایید دیگران هستند.

ابراز احساسات به سرعت تغییر میکند یعنی ممکن است یک لحظه شاد و دقیقه ای دیگر غمگین باشند.

عمدتا در هنگام ارتباط با جنس مخالف به اغواگری جنسی میپردازند.

از ظاهر خود به شکلی افراط شده برای جلب دیگران استفاده میکنند.

در ابراز احساسات خود به دیگران مبالغه میکنند.

این افراد تکلمی خاص دارند و همواره تکیه بر حدس و گمان دارند و کمتر به جزئیات میپردازند.

خیلی زود با فرد مقابل خود صمیمی میشوند.

نکته آخر اینکه بشدت تلقین پذیرند و تحت تاثیر دیگران قرار میگیرند.

عموما این اختلال در خانم ها مشاهده میشود و تقریبا از هر ۵۰ نفر یکنفر به آن مبتلاست و اغلب این افراد همزمان به اختلال دیگر روانپزشکی از جمله؛ افسردگی، مصرف الکل و … مبتلا میباشند.درمان تخصصی است و عمدتا بر درمان غیر دارویی (رواندرمانی) استوار است.

چه چیزی باعث اختلال شخصیت نمایشی می شود؟

اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت هیستریونیک، یکی از ناشناخته ترین شرایط سلامت روان است.

با توجه به مطالعاتی که در مورد اختلالات شخصیت نمایشی و سایر اختلالات شخصیتی انجام شده است عوامل متعددی شناسایی شده است که ممکن است در ایجاد اختلالات شخصیتی هیستریونیک یا سایر اختلالات شخصیتی تاثیر گذار باشد. عواملی مانند:

ژنتیک	اختلال شخصیت نمایشی معمولاً در خانواده ها ایجاد می شود، بنابراین دانشمندان فکر می کنند ممکن است یک پیوند ژنتیکی (ارثی) وجود داشته باشد.
آسیب های دوران کودکی	کودکان ممکن است با آسیب هایی مانند کودک آزاری یا مرگ یکی از اعضای خانواده کنار بیایند که بعداً در بزرگسالی ممکن است در زندگی آنها مشکل ساز باشد و به بخشی از یک اختلال شخصیت تبدیل شود.
سبک‌های فرزندپروری	کودکانی که سبک‌های فرزندپروری را تجربه می‌کنند که محدودیت‌ها ندارند، در بیان احساسشان زیاده‌روی می‌کنند و یا احساساتشان ناپایدار است، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک باشند. علاوه بر این، والدینی که رفتار جنسی نمایشی، نامنظم، فرار یا نامناسب از خود نشان می دهند، فرزندان خود را در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار می دهند. برخی از محققان فکر می کنند که مشکلات در روابط والدین و فرزند منجر به عزت نفس پایین در افراد مبتلا به HPD می شود.

اختلال شخصیت نمایشی چگونه تشخیص داده می شود؟

در طول رشد کودک شخصیت شکل می‌گیرد و در نوجوانی به تکامل خود ادامه می دهد. به همین دلیل، روانشناسان معمولاً تا سن 18 سالگی فرد مبتلا به اختلال شخصیت هیستریونیک را تشخیص نمی دهند.

اکثر افرادی که دارای اختلال شخصیت هستند معمولا فکر نمی‌کنند مشکلی در رفتار یا طرز تفکرشان وجود داشته باشد. به همین دلیل تشخیص اختلالات شخصیت، از جمله اختلال شخصیت نمایشی می‌تواند بسیار دشوار باشد.