درمان اختلال خواب در نوجوانان به دلیلی تاثیر آن بر کمیت و کیفیت خواب آنها بسیار اهمیت دارد.  نوجوانان در اثر استرس و مسائل استرس‌زای زندگی، به ویژه در ایام امتحانات، بی خوابی را تجربه می‌کنند. با این حال، پرداختن به بی خوابی مزمن و طولانی مدت در نوجوانان مهم است؛ زیرا ممکن است نشان دهنده یک اختلال روانی یا بیماری جسمی باشد. با ما همراه باشید تا درباره درمان اختلالات خواب در نوجوانان، علت، انواع، علائم آن صحبت کنیم.

چرا درمان اختلال خواب در نوجوانان اهمیت دارد؟

در طول دوره نوجوانی، بروز اختلالات خواب تشدید می شود. تحقیقات گسترده نشان می دهد که 24 درصد از نوجوانان به این اختلال مبتلا می‌شوند، به این معنی که از هر چهار نفر یک نفر دارای این اختلال می‌شود. ضروری است که متخصصان سلامت روان، به طور فعال شاخص‌های اولیه چنین اختلالاتی را شناسایی کنند تا از تشدید آنها جلوگیری شود. با پرداختن به این علائم در مراحل اولیه، می‌توان به طور مؤثری از جوانان خود در برابر خطرات پیشرو محافظت کرد و از سلامت روانی و کیفیت کلی زندگی آنها اطمینان حاصل کرد.

راه های درمان اختلال خواب در نوجوانان

درمان اختلال خواب در نوجوانان بسته به علت زمینه‌ای آن متفاوت است. گزینه‌های مختلفی مانند جراحی برای آپنه خواب، مصرف مکمل‌ها، مشاوره گرفتن از روان درمانگر یا استفاده از دارو وجود دارد. ایجاد تغییراتی در رفتار و برنامه خواب فرد نیز می‌تواند در مدیریت اختلالات خواب مؤثر باشد. در ادامه به راه‌ های درمان اختلال خواب در نوجوانان می‌پردازیم.

1. عادات درست خوب را ایجاد کنید.

بیشتر نوجوانان اگر به سادگی عادات خواب خود را درست کنند، خواب بسیار بهتری خواهند داشت. بهداشت خواب شامل نکات اساسی است که به شما کمک می‌کند الگویی از خواب سالم ایجاد کنید. این نکات عبارت‌اند از:

2. مکمل‌های ملاتونین

ملاتونین هورمونی است که به مغز ما سیگنال می‌دهد که بخوابد و در اواخر عصر برای نوجوانان ترشح می‌شود. مکمل های طبیعی ملاتونین بدون نسخه هستند و ممکن است به تنظیم مجدد ساعت داخلی بدن کمک کنند. این مکمل باید یک ساعت قبل از خواب مصرف شود. بااین‌حال بسیار مهم است که قبل از استفاده حتماً با پزشک مشورت کنید.

3. درمان شناختی رفتاری (CBT)

CBT نوعی گفتگو درمانی است که می‌تواند به افراد کمک کند افکار و رفتارهای منفی که بر خواب آنها تأثیر می‌گذارد تغییر دهند و می‌تواند درمان مؤثری برای بی‌خوابی در نوجوانان باشد

4. داروها

در برخی موارد، ممکن است داروهایی برای کمک به درمان اختلال خواب در نوجوانان تجویز شود. بااین‌حال، این داروها فقط باید تحت‌نظر پزشک استفاده شوند، زیرا ممکن است عوارض جانبی داشته باشند و ممکن است برای همه مناسب نباشند.

5. برطرف‌کردن مشکلات اساسی

گاهی اوقات، اختلالات خواب در نوجوانان به دلیل مسائل زمینه‌ای مانند استرس، اضطراب یا افسردگی ایجاد می‌شود. پرداختن به این مسائل از طریق درمان یا درمان‌های دیگر ممکن است به بهبود کیفیت خواب  نوجوانان کمک کند.

به‌طورکلی، بهترین راه برای درمان اختلال خواب در نوجوانان به خود فرد و علت اصلی مشکلات خواب او بستگی دارد. مهم است که فرد با پزشک یا متخصص خواب صحبت کند تا بهترین روش درمانی را برای خود بداند.

بیشتر بخوانید: درمان افسردگی

نقش خانواده در درمان اختلال خواب در نوجوان چیست؟

حمایت خانواده و بودن در کنار نوجوانان می‌تواند تاثیر زیادی بر روند درمان اختلال خواب در نوجوانان داشته باشد. در زیر تعدادی از تاثیرات والدین بر روند بهبودی این اختلال در نوجوانان آورده شده است:

به عادات خواب آنها توجه کنید

والدین باید عادات خواب نوجوان خود را رعایت کنند، مانند اینکه چقدر می خوابد، چقدر طول می‌کشد تا به خواب برود و چند بار در طول شب از خواب بیدار می‌شود. آنها همچنین باید به دنبال علائم کمبود خواب مانند تحریک‌پذیری، عملکرد ضعیف تحصیلی و خواب‌آلودگی در طول روز باشند.

تشویق به رعایت عادات خواب

والدین باید نوجوان خود را تشویق کنند تا برنامه خواب منظمی داشته باشد، قبل از خواب از موبایل، تبلت و… خودداری کند و نزدیک به زمان خواب کافئین  مصرف نکنند. آنها همچنین باید یک محیط مناسب برای خواب، مانند اتاق‌خواب خنک، تاریک و آرام برای کودکان ایجاد کنند.

الگوی عادات خواب خوب

والدین باید خودشان الگوی عادات خواب خوب برای فرزندان باشند، مانند رفتن به رختخواب و بیدارشدن در یک ساعت معین هر روز، اجتناب از وسایل الکترونیکی قبل از خواب، و ایجاد محیطی مناسب برای خواب.

محدودیت‌ها را تعیین کنید

والدین باید محدودیت‌هایی را برای استفاده نوجوان خود از وسایل الکترونیکی، به‌ویژه قبل از خواب، تعیین کنند. آنها همچنین باید محدودیت‌هایی را برای فعالیت‌های فوق‌برنامه و تکالیف نوجوان خود تعیین کنند تا مطمئن شوند که زمان کافی برای خواب دارند.

با یک متخصص صحبت کنید

اگر مشکلات خواب نوجوان آنها ادامه داشت، والدین باید با متخصص یا روان‌درمانگر صحبت کنند. او می‌تواند به شناسایی هر گونه بیماری زمینه‌ای که ممکن است باعث مشکلات خواب شود کمک کند و درمان مناسب را توصیه کند.

بیشتر بخوانید: مهارت تاب آوری و تحمل سختی

سخن آخر

درمان اختلال خواب در نوجوانان یک مسئله مهم  است و 25 درصد از آنها تحت‌تأثیر این اختلال قرار می‌گیرند. رسیدگی سریع به این اختلال برای بهبود جنبه‌های مختلف زندگی  بسیار مهم است. بی‌توجهی به درمان اختلالات خواب در نوجوانان می‌تواند بر کیفیت زندگی  تأثیر منفی بگذارد. مهم است که نیازهای بیولوژیکی خواب نوجوانان را در نظر گرفته شود و از اضافه‌کردن استرس‌های غیرضروری به نوجوانان خودداری شود.

سوالات متداول

درمان اختلال خواب بستگی به این دارد که چه نوع اختلالی دارید و پزشک ممکن است با توجه به نوع اختلال خواب شما گزینه های درمانی مختلفی پیشنهاد دهد. باید گفت میزان خواب در هر سنی و برای هر فردی متفاوت است. هر چه بدن رشد می کند و سن بالاتر می رود مقدار مورد نیاز خواب نیز فرق می کند. در واقع این باوری غلط است که هر فردی به 8 ساعت خواب در روز نیاز دارد. این میزان در افراد متفاوت است، بعضی از افراد با 6 یا 7 ساعت خواب راحت هستند بعضی ها نیز با 9 تا 10 ساعت. در نتیجه این میزان در افراد  بنا به شرایط متفاوت است و مهمترین موضوع کیفیت خوابمان است و اینکه وقتی خسته هستیم بخوابیم. این روزها افراد بیشتری دچار اختلالات خواب می‌شوند. برای درمان اختلالات خواب قطعا نیاز به دارو ندارید و راه کاری های دیگری نیز وجود دارد که در این مقاله به آنها اشاره می‌کنیم.

چرا درمان اختلال خواب از اهمیت زیادی برخوردار است؟

درمان اختلال خواب با توجه به اینکه کم خوابی باعث بروز مشکل در تمام کارهای روزانه می شود بسیار مهم است. از جمله تاثیرات درمان نکردن کم خوابی می توان به مواردی از جمله تصادف با ماشین، کم شدن انرژی موقع کار، مشکلات حافظه و بدخلقی اشاره کرد. به تازگی مشخص شده است کم خوابی با مشکلات قلبی، چاقی و دیابت نیز در ارتباط است همین امر درمان اختلال خواب را ضروری می‌کند. در واقع اگر فردی در بازه زمانی طولانی هنگامی که صبح از خواب بیدار می شود؛ حس می کند که هنوز نیاز به استراحت دارد، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کند. خواب ناکافی تهدیدی برای سلامت و ایمنی بدن است.

بیشتر بخوانید: سندروم خستگی مزمن

روش های مختلف درمان اختلال خواب

برای درمان اختلالات خواب همانطور که گفته شد روش‌های مختلفی وجود دارند. به طور مثال برای آپنه خواب که در آن تنفس برای چند ثانیه قطع می شود از دستگاه کمک تنفسی استفاده می کنند. این دستگاه می تواند با بالا بردن فشار هوا مجرای تنفسی را باز نگه دارد و بیمار بدون هیچ گونه مشکل و قطع شدن تنفس بخوابد. لازم به ذکر است که حمله در خواب و یا سندروم پای بی قرار را می توانیم با دارو و عوض کردن روش زندگی تغییر داد. همچنین برای بی خوابی نیز می توانیم از داروها کمک گیریم و یا حتی با عوض کردن شیوه زندگی خود آن را کنترل کنیم. در ادامه به تعدادی روش‌های درمانی که برای درمان اختلال خواب ممکن است استفاده شوند؛ اشاره می‌کنیم.

درمان شناختی رفتاری

با کمک چند روش ساده می توانیم اضطراب را در حین خواب کاهش دهیم. آموزش آرام سازی و بیوفیدبک به تنفس آرام، کاهش ضربان قلب، راحتی عضلات و خلق و خو کمک می کند. با صحبت درمانی نیز می توانیم جای اضطراب قبل از خواب را با افکار های مثبت عوض کنیم. این کار سبب می شود که ذهن در هنگام خواب آرام بگیرد.

بیشتر بخوانید: اختلال خواب در سالمندان

بهداشت خواب

بهداشت خواب به معنی بهبود در وضیت خواب است. بهداشت خواب در واقع مجموعه‌ای از روش‌ها و عادات است که به حفظ یک خواب سالم و باکیفیت کمک می کند. خواب کافی و مرتبط با ساعات خواب شبانه، منظم بودن الگوی خواب، ایجاد محیط خواب مناسب و رعایت اصول تغذیه قبل از خواب از جمله عواملی هستند که در ارتقای بهداشت خواب مهم می‌باشند. عادات سالم خوابیدن می توانند تأثیر مثبتی بر روی سلامت جسم و ذهن داشته باشند و به افزایش انرژی روزانه، تمرکز بیشتر، بهبود حافظه، ارتقا سیستم ایمنی بدن، کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند.

ورزش کردن

ورزش کردن مکمل آن است اما در آن زمان بندی بسیار مهم است. ورزش کردن در زمان عصر به خوابیدن در شب بسیار کمک می کند. بهتر است ورزش را در زمان‌های مناسبی انجام دهید. استفاده از تکنیک‌های مثل “ورزش صبحگاهی” می‌تواند در بیدارماندن شما و چرت زدن در طول روز کمک کند. به هر حال، هر فرد باید با توجه به برنامه خود و ظرفیت بدنی‌اش ورزش را انجام دهد

نوع ورزش به شما بستگی دارد. ورزش‌های مانند پیاده روی، شنا، دوچرخه‌سواری، بدنسازی، و تمرینات ایروبیک و کاردیو واسکولار می‌توانند مفید باشند. انتخاب یک ورزشی که شما به آن علاقه دارید، به شما کمک می‌کند تا شوق بیشتری در برابر انجام آن داشته باشید. به علاوه، توصیه می‌شود قبل از شروع هر برنامه ورزشی، با پزشک معالج یا مربی ورزشی مشورت کنید تا برنامه‌ای مناسب و ایمن برای شما تعیین شود. با اینکه ورزش کردن برای تنظیم خواب مفید است، اما به هیچ وجه این نکته را فراموش نکنید که مشکلات خواب شما مستلزم بررسی و ارزیابی تخصصی توسط پزشک است.

غذاهای مشکل ساز

مصرف برخی غذاها و نوشیدنی ها 4 تا 6 ساعت قبل از خواب می تواند خوابیدن را دچار مشکل کند مثل کافئین که شامل قهوه، چای و نوشابه می شود. از غذاهای سنگین یا تند نیز باید اجتناب شود. به عنوان مثال الکل به برخی کمک می کند به خواب بروند اما در اواسط شب باعث بیدار شدن و بی خوابی آن ها می‌شود.با خوردن میان وعده سبک که دارای کربوهیدرات و پروتئین می باشد می توان خوابی راحت و سالم داشت. لازم به ذکر است که مصرف غلات با شیر یا کراکر و پنیر گزینه های مناسبی هستند، اما باید حداقل یک ساعت قبل از خواب مصرف شوند.

برای درمان اختلال خواب به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

افرادی که از اختلال خواب رنج می برند، بهتر است به روانپزشک مراجعه کنند تا مشکل آن ها از طریق روان درمانی و یا مصرف دارو درمان شود. در طی جلسات رواندرمانی، روانپزشک منبع و علت اصلی بروز چنین اختلالاتی را در فرد بررسی می کند، سپس با مشاوره و ايجاد تغییرات در نحوه زندگی فرد و یا عادات خواب او به درمان مشکل بیمار خود کمک خواهد کرد. قبل از هر تصمیمی برای درمان اختلال خواب خود حتما با روان درمانگر خود مشورت کنید .

برای دریافت مشاوره از دکتر سعید انصاری فرم زیر را پر کنید:

سخن آخر

دریافت تشخیص و درمان اختلال خواب بسیار مهم است، زیرا مسائل درمان نشده می تواند اثرات مضری بر سلامت، عملکرد کاری، روابط شخصی و توانایی انجام فعالیت های روزانه داشته باشد. رویکرد درمان اختلالات خواب بسته به نوع آن و دلیل زمینه ای می تواند متفاوت باشد. با این حال، درمان معمولاً شامل ترکیبی از مداخلات پزشکی و تنظیم سبک زندگی فرد است.

سوالات متداول درمان اختلال خواب