شکایتی که شاید بارها از اطرافیان مان شنیده ایم؛ “همیشه خسته ام”
آیا شما هم آن را تجربه کرده اید؟ هر خستگی بیماریی است؟ آیا علت آن مشخص است؟ چه وقت نیاز به پیگیری دارد؟ در ادامه تلاش می کنم بخشی از سوالات شما را درباره ” خستگی مزمن و مداوم” پاسخ دهم.
از آنجا که سندرم خستگی مزمن هیچ ویژگی دقیق و مشخصی ندارد، تشخیص آن مشکل می باشد. مهمترین کاری که پزشک باید انجام دهد استخراج سایر علایم از مراجع و بیمار می باشد، چرا که در اغلب مواقع علایم دیگری هم وجود دارد.
این اختلال شکایت نسبتا شایعی است و حدود ۳% از مردم به آن مبتلا می باشند. سن ۲۰ – ۴۰ سالگی بیشترین سن ابتلا به اختلال می باشد و اغلب زنان ۲ برابر بیشتر از آن شکایت میکنند. علل متعددی برای آن ذکر شده است؛ از جمله علل استرسی و روانی، علل عفونی که فرد را مستعد می کند. نکته جالب دیگر نقش وراثت در ابتلا می باشد یعنی احتمال ابتلا به این اختلال در افرادی که در خانواده خود این بیماریی را دارند حدود ۲ برابر بیشتر است که نشان دهنده نقش ژن در بروز این اختلال می باشد.
اما چگونه تشخیص داده می شود؟ مهمترین ابزار تشخیصی ” شرح حال ” است، ولی معاینه و انجام آزمایشات اولیه نیز ضرورت دارد. اساسا برای تشخیص پزشک متخصص اعصاب و روان به موارد زیر توجه می نماید:
• خستگی شدیدی که بیش از ۶ ماه ادامه یافته است.
• وجود حداقل ۴ یا بیشتر از موارد زیر:
۱- اختلال حافظه
۲- گلو درد
۳- درد عضلانی
۴- درد در چند مفصل
۵- نوع جدید سر درد
۶-خواب غیر موثر و مفید
۷- بدنبال فعالیت بشدت دچار ضعف میشود.
باید به یاد داشته باشیم، صرف وجود علایم فوق به معنای ابتلای فرد به این اختلال نیست. چرا که علل دیگری مثل ؛ کم کاری تیرویید، مشکلات کلیویی و کبدی، کم خونی، افسردگی و علل عفونی و . . . می تواند توجیه کننده علایم بیمار باشد بنابراین نیاز به ارزیابی دقیق توسط پزشک مربوطه می باشد.
دکتر انصاری متخصص اعصاب و روان می گوید: همانطور که میدانیم انسان عصر حاضر با واژگانی همچون اضطراب، افسردگی، خشم و … ناآشنا نیست و روزانه آنها را میشنویم و احتمالا میبینیم! اساسا انکار برخی مشکلات کنونی جامعه و نپذیرفتن آنها نه تنها به حل مشکل کمکی نمیکند بلکه موجب نادیده گرفتن آن و در نهایت تشدید شرایط فعلی میگردد. مطالعات متعدد نشان داده است که ارتقای مهارتهای زندگی و توانایی های روانی_اجتماعی در بهبود زندگی فرد و در نهایت جامعه بسیار موثر است یکی از این مهارتها که با آموزش و تمرین ایجاد میگردد “مهارت کنترل خشم” است.
اما چند تکنیک کاربردی کنترل خشم
۱-ترک موقعیت
در برخی از محیط ها که احتمال میدهید ادامه حضورتان منجر به تشدید خسم میشود از ماندن در آن فضا اجتناب نمایید.
۲-آرام سازی
آرام سازی روشی مناسب جهت کاهش خشم است و به این منظور میتوانید از برخی تمرینات از جمله تمرکز ذهن و… استفاده نمایید.
۳-مهارت حل مسئله
باید به یاد داشته باشید خشم یکی از هیجانات طبیعی است و هر کسی ممکن است آن را تجربه نماید ولی موضوع مهم “نحوه ابراز خشم” است. یکی از روشهایی که به کنترل خشم کمک میکند “مهارت حل مسئله” است، بدین معنا که در شرایط دشوار و بروز مشکل بدنبال راه حل باشیم و صورت های متنوع را بررسی نماییم و بعد اقدام کنیم.
۴-کنترل افکار منفی
یکی از راهکارهای موثر کنترل خشم اطلاع و آگاهی از نحوه فکر کردن مان میباشد! یعنی گاهی اوقات ما اتفاقات پیرامون را به شکلی نادرست تفسیر میکنیم که میتواند منجر به بروز خشم شود.لذا زین پس تلاش کنیم آنچه اتفاق افتاده است را به نحویی دیگر بنگریم شاید نظرمان نسبت به موضوع تغییر کرد.
۵-دیدن پیامدهای ابراز خشم مان
یعنی قبل از ابراز خشم به عواقب احتمالی آن فکر کنیم. به طور مثال واکنش اطرافیان، محدودیتهای احتمالی، مسایل قانونی و …
۶-ابراز خشم به شیوه ای سازگارانه
همانطور که بیان شد “خشم” هیجان نرمالی تلقی میگرد و موضوع صحبت ما “نحوه ابراز آن است. یکی از بهترین ابزارهای کنترل خشم “ابراز هیجاناتمان به شکل صحیح” میباشد. یعنی با استفاده از روشهای کارآمد و در نهایت احترام بتوانیم از رنجیده شدن یا عصبانیت مان با دیگران صحبت کنیم و تلاش کنیم از حقوق خویش دفاع نماییم.
امید است با راهکار های مطرح شده و تمرین آنها آرامش بیشتری را در زندگی تجربه نمایید.
اضطراب، یکی از شایع ترین اختلالات روانی در کودکان، نوجوانان و افراد بالغ می باشد. محسوب می شود و در روانپزشکی هسته مرکزی بسیاری از اختلالات شناخته شده است. بنابراین این اختلال باید جدی گرفته شود و در اسرع وقت نسبت به درمان آن اقدام نمایید. بیماری های اضطرابی انواع مختلفی دارند که از شایع ترین این بیماری ها می توان به اختلال اضطراب اجتماعی، آگورافوبیا، اختلالات اضطراب منتشر و بیماری اضطراب جدایی نام برد. بهره گیری از انواع روش های درمان اضطراب به شکل کارآمد و موثر به شما کمک می کند تا یاد بگیرید چگونه اضطراب خود را کنترل نمایید و آن را کاهش دهید و اجازه ندهید که اضطراب شما را کنترل کند. انتخاب روش های درمان اضطراب به نوع اضطرابی که دارید بستگی دارد. برای علائم مربوط به اضطراب خفیف، متخصص اعصاب و روان ممکن است تغییرات سبک زندگی مانند تمرینات ورزشی و کاهش سطوح استرس را پیشنهاد دهد. همچنین می توانید درمان های روانشناختی را تجربه کنید که در بسیاری از مراکز معتبر ارائه می شود. در مواردی که علائم اضطراب متوسط تا شدید باشد، احتمالا به درمان های دارویی نیاز خواهد بود. در این مقاله به توضیحات جامعی درباره اضطراب می پردازیم. چنانچه علاقمند هستید در این زمینه بیشتر بدانید، در ادامه مقاله با ما همراه باشید…
اختلال اضطراب چیست؟
اضطراب یکی از اختلالات روانپزشکی شایع و یک واکنش طبیعی به خطر می باشد. این عکس العمل در زمانی که فرد احساس خطر یا تهدید می کند و یا تحت فشار روانی بوده و یا در موقعیت های استرس زا قرار می گیرد، بروز می کند. اضطراب متوسط لزوماً مورد بدی نمی باشد بلکه می تواند به تمرکز بهتر فرد و عملکرد به موقع وی کمک کند. ولی زمانی که اضطراب دائمی و شدید است و بر فعالیت های روزمره فرد و روابط بین فردی تاثیر می گذارد، از حدود خارج شده و با نام یک اختلال شناخته می شود. اضطراب عبارت است از یک احساس منتشر، ناخوشایند و مبهم هراس و دلواپسی با منشأ ناشناخته، که به فرد دست میدهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی می باشد. وقوع مجدد موقعیتهایی که قبلاً استرس زا بودهاند یا طی آنها به فرد آسیب رسیده است باعث اضطراب در افراد میشود. همه انسانها در زندگی خود دچار اضطراب میشوند، ولی اضطراب مزمن و شدید غیرعادی و مشکلساز است.
انواع اختلال اضطراب کدامند؟
اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD): اضطراب بعد از اتفاق دلخراش.
اختلال هراس: به تجربه ی مکرر حمله ی عصبی در شرایط غیر قابل انتظار گفته می شود. فرد مبتلا به این وضعیت مدام نگران بروز حمله ی عصبی بعدی است و از آن واهمه دارد.
اختلال اضطراب جدایی: ترس از دور شدن از خانه یا عزیزان.
اختلال اضطراب اجتماعی: ترس شدید از مورد قضاوت دیگران واقع شدن در موقعیت های اجتماعی.
اختلال وسواس فکری-عملی: افکار غیرمنطقی مکرر که باعث می شود فرد دست به انجام رفتارهای خاص و تکراری بزند.
در ادامه ویدئوی صحبت های دکتر انصاری درباره مزایا و معایب اضطراب را ملاحظه نمایید:
طی بررسی های انجام شده اضطراب باعث بروز خیلی از مشکلات و افزایش شدت بیماری ها شده اما در خیلی مواقع اضطراب می تواند کارآمد باشد و باعث بیشتر مراقبت کردن ما از خودمان باشد و سبب اجتماعی تر شدن ما می شود.
علائم اضطراب
احساس دلهره شدید
به دنبال نشانه های خطر گشتن
بدترین حالت را تصور کردن
اختلال در تمرکز
حساسیت
زودرنجی
احساس پوچی
بی خوابی
تکرر ادرار
نداشتن آرامش
نگرانی هاى مداوم در مورد سلامتی، پول، خانواده، کار و یا هر موضوع دیگری دارند، مسائلی که واقعا جای هیچ گونه نگرانی برای آن ها در زندگی شان وجود ندارد.
ولی اضطراب می تواند برخی علائم فیزیکی هم داشته باشد:
اضطراب در واقع به معنی در لغت جنبیدن، لرزیدن، تپیدن، پریشانحال شدن، یکدیگر را با چیزی زدن، بهم واکوفتن، آشفتگی، بیتابی، بی آرامی میباشد اینها کلماتی هستند که در زندگی روزمره، برای توصیف حالات و احساسات بسیار استفاده میشوند.
اضطراب مرحله پیشرفته استرس می باشد. اضطراب زمانی که به صورت یک مشکل بهداشت روانی تبدیل می شود، سبب ناراحتی برای اطرافیان می گردد ومی تواند مانع رسیدن فرد به اهدافش و سبب اختلال در کارهای روزانه و عادی او شود .
زمانی که شرایط استرس زا در زندگی بیش از حد طبیعی خود طولانی و مدام گردد، اضطراب رخ می دهد. حتی زمانی که دستگاه عصبی بدن نتواند به مرحله مقاومت تنیدگی پایان دهد و بدن برای مدتی طولانی همچنان بسیج باقی بماند اضطراب در فرد دیده می شود. در این صورت بدن فرسوده و در برابر بیماریهای جسمی و روانی آسیب پذیر میشود.
علل اصلی ایجاد اضطراب
عوامل زیست شناختی و جسمانی
در افراد مضطرب، میزان بعضی از هورمونهای موجود در خون غیرعادی است، در نتیجه هر عاملی که سبب اختلال در سیستم هورمونی شود برای بدن یک عامل تهدید کننده می باشد. بارداری، کمکاری یا پرکاری تیروئید، پایین بودن قند خون، وجود غدهای در غدد فوق کلیوی که هورمون اپینفرین تولید میکند و بینظمی ضربانهای قلب از این عوامل هستند.
عوامل محیطی و اجتماعی
عوامل اجتماعی و ارتباطی بسیاری باعث بهوجود آمدن اضطراب در افراد میشود، مانند مشکلات خانوادگی، احساس جدایی و طردشدگی،… از عوامل محیطی میتوان تغییرات ناگهانی و غیرمنتظره را، همچون زلزله، بیماری، مرگ یکی از نزدیکان،… نام برد.
عوامل ژنتیکی و ارثی
یکی از مهمترین عوامل اضطراب ژنتیک است و احتمال اضطراب در فرزندان افراد مضطرب بسیار بالا است. البته الگو قرار دادن رفتار پدر و مادر و یادگیری و تکرار کارهای آنان نقش مهمی در اضطراب فرزندان دارد ولی تحقیقات و بررسیهای انجامشده بر روی حیوانات و دوقلوهایی که با هم یا جدا از هم زندگی میکنند و از والدین مضطرب به دنیا آمدهاند، نشان میدهند که عوامل ژنتیکی نیز در ایجاد اضطراب بسیار مؤثرند. با این وجود نمی توان گفت که ژن به خصوصی در این مورد نقش داشته باشد، بلکه ترکیب بعضی از ژنها چنین پیامدی را به دنبال دارد. طبق آخرین تحقیقات به نظر میرسد که عوامل ژنتیکی در بعضی انواع اضطراب مانند اختلال هراس و ترس از مکانهای باز نقش زیادی دارد.
عوامل جانبی که سبب ایجاد اضطراب در افراد می شوند:
کمبود بعضی از اسید آمینه، منیزیم، اسید فولیک و ویتامین ب۱۲، باعث تسریع در ابتلا به آن میشوند
استفاده از مواد مخدر و داروهای روانگردان
وجود برخی از ضایعههای مغزی ،که باعث ایجاد علائمی شبیه به علائم اختلال وسواس میشوند.
تغذیه نادرست
راههای پیشگیری از اضطراب
برای پیشگیری از اضطراب راه های مختلفی وجود دارند از جمله این راهکارها می توان موارد زیر را نام برد:
داشتن رژیم غذایی سالم و مقوی
استفاده از غذاهای متنوع و حاوی انواع مواد لازم به میزان متعادل در حفظ سلامت بدن نقش اساسی دارد.
داشتن فعالیت بدنی به طور منظم
ورزش کردن به خصوص به طور منظم یکی از راههای پیشگیری و درمان اضطراب است. ورزشهایی چون یوگا باعث افزایش آرامش میشوند و در جلوگیری از اضطراب بسیار مفید می باشند.
افزایش اعتماد به نفس
اعتماد به نفس بالا باعث میشود تا بدن بتواند از حداکثر از نیروی خود برایدرمان استرس و اضطراب استفاده کند.
عدم گوشه نشینی و اجتماعی بودن
هنگامی که افراد دچار فشار روانی میشوند، به طور غریزی از صحنه عمل و اجتماع کنار کشیده و به گوشهای پناه میبرند، این امر به نوبه خود سبب تشدید اضطراب در افراد می گردد. ارتباط با افراد و دوستان باعث از یاد رفتن نگرانی حتی برای مدتی کوتاه میشود.
حمایت اجتماعی
وجود حمایت اجتماعی در زندگی هر فرد باعث میشود تا او در مقابل بحرانهای زندگی برای دفاع از خود سپری داشته باشد که به آن تکیه کند. حمایت اجتماعی، احساس امنیت و اعتماد به نفس را افزایش میدهد و فرد را در مقابل استرس و فشار روانی مقاوم تر میسازد.
خندیدن
خنده، یکی از سالم ترین و در واقع موثر ترین راه های جلوگیری از فشار های روانی می باشد. زمان خنده هورمونی ضد درد که باعث احساس خوشی و سلامتی در شخص میشود در مغز آزاد میشود و سبب می شود که میزان هورمون های استرس زا در خون کاهش یابد.
اضطراب در کودکان و نوجوانان
بر اساس نظر روانپزشکان اساسا داشتن اندكى اضطراب در طول دوران رشد کودک کاملا طبیعی است!
برخی کودکان ممکن است از قرار گرفتن درمحیط تاریک واهمه داشته باشند و دچار اضطراب شوند يا کودکان مضطرب ممکن است بیش از ساير کودکان عصبی باشند و در فعالیت های روزمره شان تاثیر بگذارد، همچنین ممکن است دچار فوبیای مدرسه شوند، در نتیجه این کودکان به اطمینان و حمایت بیشتری از سوی والدین و اطرافیان خود نیاز دارند.
معمولا کودکان مضطرب، شخصیت آرام و مودبی دارند. والدین چنین کودکانی باید با شناخت کامل از نشانه های چنین حالتی در کودک خود، از بروز عوارض بعدی پیشگیری کنند و از بروز افسردگی در کودکان جلوگیری بعمل می آورد.
ترس و وحشت بسیار از یک موضوع خاص و یا تنهایی (مانند ترس از تاریکی )
ترس بر فعالیت های روزانه شان تاثیر می گذارد.
اضطراب اجتماعی
علائم و نشانه های این نوع اضطراب عبارت است از:
امتناع از بودن در موقعیت های گروهی و اجتماعی
ترس از آشنایی با افراد جدید
داشتن تعداد محدودی دوست
اضطراب در بارداری
در زمان بارداری جسم، هيجانات و احساسات فرد دچار تغییراتی می شود. بايد بدانيم استرس در بارداری کاملا طبیعی است و می تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند اختلال خواب، سردرد، کاهش اشتها و یا پرخوری شود. البته استرس زیاد هم برای زن باردار خوب نیست. عوارض استرس و اضطراب در دوران بارداری می تواند منجر به بروز مشکلاتی برای مادر و جنین شود که در ادامه به آن می پردازیم:
عوارض اضطراب در بارداری
اضطراب زیاد یکی از دلایل بروز بیماری های قلبی و فشار خون بالاست. در دوران بارداری، استرس زیاد می تواند باعث زایمان زودرس (تولد نوزاد قبل از هفته 37 بارداری) و یا تولد نوزاد با وزن پایین شود.
علت استرس در دوران بارداری
علت استرس، در زنان باردار متفاوت می باشد. اما برخی علل استرس در بارداری عبارتند از:
تغییرات هورمونی که باعث تغییر در خلق و خوی مادر می شود و مقابله با استرس سخت تر خواهد شد!
گاهی علائمی مانند تهوع، خستگی و درد كمر می تواند باعث استرس شود.
خانم هایی که شاغل هستند ممکن است کار و مسئولیت شان باعث استرس شود به همین خاطر بهتر است خانم های باردار در این دوران از فشار کار دور بمانند.
استرس های طولانی مدت، بر سیستم ایمنی بدن و نحوه مقابله با عفونت تاثیر می گذارد و می تواند باعث عفونت رحم و در نهایت زایمان زودرس شود.
چند راهكار براى کاهش استرس در دوران بارداری
مواردی که باعث استرس یا تشدید آن می شوند شناسایی کنید و آن را با همسر و یا یکی از آشنایان خود در میان بگذارید.
این نکته را در نظر داشته باشید که تمامی این موارد موقتی هستند و با به دنیا آمدن کودکتان برطرف خواهند شد.
تا می توانید رژیم غذایی سالم و خواب کافی داشته باشید و ورزش کنید.
فعالیت هایی مانند یوگا که باعث ریلکس شدن می شوند را انجام دهید.
در کلاس های بارداری شرکت کنید. در این کلاس ها نحوه کنار آمدن با استرس را به شما آموزش خواهند داد.
در صورتی که احساس افسردگی يا نا اميدى کردید به روانپزشک مراجعه کنید تا با رواندرمانى و اقدامات درمانى موثر به حل مشكل تان كمك نمايند.
درمان اضطراب
گاهی بعضی از موارد اضطراب بیماری نیستند و نیاز به مراجعه به روانپزشک ندارند .این گونه موارد اضطراب را، اضطراب طبیعی می گویند. اضطراب طبیعی را می توان به راحتی با کمک خود فرد برطرف کرد. اضطراب طبیعی با روش هایی از قبیل حمام گرفتن به مدت طولانی، تنفس عمیق، صحبت کردن با شخصی مورد اعتماد، استراحت در یک اتاق تاریک و … قابل کنترل می باشد .
مراجعه به پزشک زمانی ضروری میشود که خود درمانی فرد جواب ندهد، یا فرد دچار هراس بیش از حد یا علائمی جدید و غیرقابل توجیه شود. در آن صورت پزشک درمان دارویی یا درمان غیر دارویی را برای درمان آغاز می کند.
جهت درمان اضطراب بهتر است به بهترین روانپزشکمراجعه نماييد. جلسات مشاوره اغلب شامل رفتار درمانی می باشد. رفتار درمانی یکی از موثرترین شیوه های درمانی است. در این روش بیمار به تدریج در موقعیت هایی قرار می گیرد که در آن دچار اضطراب و یا ترس می شود و یاد می گیرد که چگونه نسبت به آن محرک واکنش نشان دهد و افکار بد و آشفته را از خود دور کند.
مصرف برخی از داروهای ضد افسردگی نیز به کنترل علائم اضطراب کمک می کند، اما درمان قطعی محسوب نمی شوند. سعی کنید افکار مثبت را جایگزین افکار منفی کنید. لیستی از افکار و کارهای مثبت تهیه کرده و آن ها را هر روز با خود تکرار کنید تا ملکه ذهن شما شود. مدیتیشن، تنفس عمیق، یوگا، استراحت در اتاق تاریک و فعالیت هایی که باعث آرامش بیشتر شما می شود را انجام دهید. ورزش را هرگز فراموش نکنید. ورزش باعث آزاد شدن مواد شیمیایی در مغز می شود، و در نهایت شما احساس بهتری خواهید داشت و اضطراب از شما دور خواهد شد.
زمانی که در موقعیت های چالش بر انگیزی مانند مصاحبه کاری، امتحانی سخت یا اولین قرار ملاقات قرار می گیرید احساس اضطراب موردی طبیعی می باشد. ولی در صورتی که احساس ترس و اضطراب بر زندگی شخصی و کاری شما تاثیر بد می گذارد، احتمالاً از اختلال اضطراب و استرس رنج می برید و برای درمان اضطراب شدید باید اقدام مناسبی صورت گیرد. اضطراب انواع مختلفی دارد و برای یافتن بهترین گزینه ی درمانی باید در ابتدا علت اضطراب و نوع آن تشخیص داده شود.
همه افرادی که نگرانی زیادی دارند به اختلال اضطراب دچار نیستند. احتمال دارد که فردی به دلیل برنامه ریزی فشرده و نادرست، کمبود خواب یا فعالیت بدنی، فشار روانی در خانه یا محل کار و یا حتی مصرف بیش از حد کافئین، دچار استرس و اضطراب شود. نکته این است که در صورتی که فرد زندگی نا سالم و استرس زایی داشته باشد، به احتمال بیشتری احساس اضطراب خواهد کرد.
اقدامات زیر می تواند به فرد کمک کرده تا علائم اضطراب را مدیریت کند:
با دیگران در ارتباط باشید. تنهایی و ایزوله بودن می تواند به وخامت بیشتر اضطراب کمک کند. در حالی که با صحبت کردن راجع به نگرانی های خود با دیگران در می یابید که موضوعات اغراق آمیز نمی باشند. قرار های دوستانه ای را تنظیم کنید و نگرانی ها و مشکلات خود را در این جمع های دوستانه در میان بگذارید.
استرس خود را کنترل کنید. در صورتی که فعالیت های روزمره تان بیش از حد است، در برنامه روزانه خود تجدید نظر کرده و برخی فعالیت ها را کنسل کرده و یا فعلاً به تعویق بیندازید.
تمرینات آرامش بخش انجام دهید. تمریناتی که به آرامش شما کمک می کنند مانند مدیتیشن، کشش ماهیچه ها یا تنفس عمیق می توانند به کاهش علائم اضطراب کمک کنند.
به طور مرتب ورزش کنید. ورزش کردن یکی از روش های طبیعی کاهش استرس می باشد. برای بهره برداری از مزایای ورزش سعی کنید که حداقل 30 دقیقه در روز تمرینات ایروبیک داشته باشید.
خواب کافی داشته باشید.
مصرف کافئین و الکل و نیکوتین را قطع کنید.
درمان اضطراب شدید
در صورتی که اضطراب بر فعالیت های روزمره شما تاثیر گذارد و استرس بیش از حدی را به وجود آورد و یا علائم فیزیکی اضطراب نمود زیادی داشته باشند، باید به رواندرمانگر مراجعه گردد.
روش های درمان اضطراب
تغییر سبک زندگی
با تغییر سبک زندگی و انتخاب روش های بهتر می توان به درمان اضطراب کمک کرد. در این بخش به برخی از این موارد می پردازیم و به توضیحاتی درباره آن ها می پردازیم:
تجسم افکار مثبت در ذهن
زمانی که با افکار اضطراب آور مواجه می شوید، برای زمانی محدود این طور تصور کنید که با حفظ آرامش تمام در حال رسیدگی به وضعیت پیش آمده می باشید. سعی کنید که به شرایط روانی حال حاضر اهمیتی ندهید. فقط بر این احساس متمرکز باشید که با آرامش خیال از دل طوفان گذر کنید. به این تکنیک هدایت تصورات گفته می شود که به کاهش استرس کمک شایانی می کند.
دانشمندان کشف کرده اند که تمرکز ذهن در واقع میزان ماده خاکستری مغز را افزایش می دهد که همین امر به بدن کمک می کند تا استرس کمتری داشته باشد. تعداد زیادی از مطالعات اخیر آثار مثبت تمرکز ذهن را بر روی اضطراب، استرس و خلق و خو به اثبات رسانده است. تمرکز ذهن، روشی برای مشاهده مغز می باشد و به ما این امکان را می دهد که متوجه شویم ذهن ما چگونه افکار اضطراب آور را به وجود می آورد.
تمرکز ذهن یا مدیتیشن
تغذیه سالم
مورد دیگر که در کاهش و درمان اضطراب بسیار موثر است، تغذیه سالم می باشد. بسیاری از مواد غذایی سبب افزایش اضطراب و برخی از مواد غذایی باعث آرامش بدن می شوند. سعی کنید نوشابه های گازدار، شکلات، نوشابه های گازدار، شکر، نمک مصرف نکنید و به جای آن از ویتامین هایی مانند ب کمپلکس، موز، غلات، بادام زمینی و ماهی استفاده کنید.
انجام فعالیت ورزشی سبب کاهش اضطراب در فرد می شود و از بهترین راه هایی است که برای غلبه بر استرس می توان انجام داد. با ورزش می توانید از فشار و استرس ذهنی خود بکاهید. ورزش در بلند مدت، سطح هورمون های استرس زا مثل کورتیزول را در بدن شما پایین می آورد؛ همچنین به رها سازی اندورفین کمک می کند، کیفیت خواب را افزایش می دهد و سبب افزایش اعتماد به نفس می شود.
ورزش
تنفس عمیق
اضطراب، دستگاه عصبی سمپاتیک شما را فعال می کند. این دستگاه، به بدن شما علامت می دهد که وارد وضعیت جنگ و ستیز می شود. در طول این واکنش، هورمون های استرس زا آزاد می شوند و شما بعضی از علائم جسمانی مانند تپش قلب سریع، گرفتگی رگ ها خونی و تنفس سریع را تجربه می کنید. تمرین های تنفس عمیق می توانند به فعال سازی دستگاه عصبی پاراسمپاتیک شما که کنترل کننده پاسخ های آرام سازی است، کمک نماید.
روان درمانی
روان درمانی اصطلاحی که شاید بارها و بارها شنیده باشید. ولی رواندرمانی چیست؟ آیا برای درمان هر اختلالی مناسب است؟ چه کسی می تواند این درمان را انجام دهد؟ و سوال هایی دیگر. در این مطلب تلاش میکنم بخشی از این ابهامات را بر طرف نمایم. رواندرمانی، بنابه تعریف کلی به معنای معالجه بیماریها و آزرده گیهای روانی توسط شیوهها و متدهای مشخص و باهدف تاثیرگذاری بر روان انسانی که مبتلا به بیماری روانی است، می باشد. رواندرمانی در اساس برای معالجه بیماریهای نوروتیک (مانند هراسها و ترس ها، افسردگی) و اختلالات ساختاری (مانند اختلالات شخصیت) و اختلالات جسمانیشکل و همچنین برای کاستن از فشارهای شدید روانی به هنگام ابتلا به بیماریهای شدید جسمی (مانند سرطان) شیوهای کارآمد و مناسب است. اما همانطور که در تعریف سلامت جسمی، فقط «عاری بودن از بیماری» نشانه سلامت نیست، در تعریف سلامت روان نیز فقدان بیماری روانی، کافی نیست؛ بلکه سلامت روان به معنی توانایی استفاده از تمام ظرفیتهای روان انسانی برای یک زندگی خلاقانه و رضایتبخش است. لذا شاید از این مطلب چنین بتوان برداشت کرد که این روش درمانی برای افراد به ظاهر سالم که دچار اختلال و بیماریی خاصی نیستند نیز کاربرد دارد.
به طور واضح تر رواندرمانی، درمانی مبتنی بر کلام است که گاه برای درمان برخی بیماریهای روان، و گاه برای ارتقاء سطح سلامت روان انجام میشود. در رواندرمانی، به نحوه تفکر، احساسات و رفتارهای فرد پرداخته میشود.در برخی از بیماریها مانند افسردگیهای خفیف، رواندرمانی به عنوان اولین قدم در بسیاری از دستورالعملها، توصیه شده است. برعکس در برخی بیماریها مانند بیماری دوقطبی، دارودرمانی خط اول درمان است. تشخیص و قضاوت در مورد اینکه کدام درمان برای یک بیمار فایده بیشتری دارد، به عهده روانپزشک میباشد. اما در مورد اثر این روش درمانی باید بدانیم تحقیقات نشان داده است که بیشتر افرادی که روان درمانی دریافت کرده اند از علائم بیماری رها شده اند و توانسته اند در زندگی خود عملکرد بهتری داشته باشند. روان درمانی نشان داده است که باعث بهبود هیجان ها و رفتارهای فرد می شود و با تغییرات مثبتی در مغز و بدن همراه است.
درمان روان شناختی (CBT)
درمان های روانشناختی که با نام CBT نیز شناخته می شوند، به شما کمک می کند تا الگوهای فکری خود را تغییر داده و بتوانید کنترل استرس و اضطراب خود را به دست آورید و نگرانی های غیرمنطقی را کاهش دهید. انواع مختلفی از راه های درمان اضطراب روان شناختی وجود دارد. برخی افراد ترجیح می دهند تا با یک متخصص کار کنند، در صورتی که برخی دیگر بیشتر از محیط گروهی برای این کار استفاده می کنند. در حقیقت این درمان می تواند به شکل حضوری توسط متخصص یا به صورت گروهی و یا آنلاین انجام شود.
درمان CBT برای شناسایی الگوهای فکری و رفتاری که شما را بیشتر مضطرب می کنند یا هنگام تجربه اضطراب مانع بهتر شدن وضعیت شما می گردد، به کار می رود و انجام آن مستلزم مشاوره با روانپزشک است. هنگامی که شما هر الگوی نامطلوبی که سبب ایجاد اضطراب در شما می شود را شناسایی می کنید، می توانید این الگوها را با الگوهایی که اضطراب شما را کاهش داده و مهارت های مقابله شما را بهبود می بخشند، جایگزین نمایید.
رفتار درمانی
بر خلاف درمان CBT، در رفتار درمانی برای تغییر نگرش ها و اعتقادات تلاشی صورت نمی گیرد. در عوض این درمان به جای تلاش برای تغییر الگوهای کناره گیری و نگرانی که اضطراب را بدتر می کنند، بر تشویق فعالیت هایی که خوشایند و پاداش دهنده هستند یا احساس رضایت ایجاد می کنند، تمرکز دارد. کناره گیری از موقعیت های ترسناک می تواند به این معنا باشد که شما فرصتی برای مواجه شدن با ترس خود ندارید و نمی توانید به خود نشان دهید که توانایی مقابله با آن را دارید و این شرایط به نوبه خود سبب تداوم اضطراب می شود. رفتاردرمانی یکی از راه های درمان اضطراب است که معمولا بر اساس درمانی با نام ” در معرض گذاری رتبه بندی شده ” انجام می شود. رویکردهای مختلفی برای درمان از طریق مواجهه یا معرض گذاری وجود دارد و همه آن ها بر این اساس هستند که شخص را در مواجهه با چیزهایی که او را مضطرب می کنند، قرار می دهند. این شرایط به شخص کمک می کند تا به جای کناره گیری و فرار از موقعیت ترسناک، با این شرایط مقابله نماید و به طور واقع بینانه به شرایط خود نگاه کند.
درمان های دارویی
تحقیقات نشان می دهند که درمان های روانشناسی موثرترین گزینه درمان برای افراد مبتلا به افسردگی می باشند. اما چنانچه علائم بیماری شدید باشد، پزشک متخصص اعصاب و روان از درمان های دارویی استفاده می کند که می توانند کمک شایانی در کاهش و درمان استرس فرد بیمار کند. بسته به نوع اختلال اضطرابی که دارید و همچنین مشکلات روان یا سلامت جسمی دیگر، انواع مختلفی از داروها برای کمک به تسکین علائم اضطراب استفاده می شود. بعضی از داروهای ضد افسردگی برای مدیریت اضطراب به بیماران کمک می کند. تحقیقات نشان می دهد زمانی که افراد دچار اضطراب هستند، تغییرات ویژه ای در مواد شیمیایی درون مغز آن ها رخ می دهد. داروهای ضد افسردگی برای اصلاح عدم تعادل پیام های شیمیایی بین سلول های عصبی (نورون ها) در مغز طراحی شده اند. یکی از راه های درمان اضطراب که بسیار کاربردی می باشد، استفاده از بنزودیازپین است.
بنزودیازپین ها
بنزودیازپین ها، دسته ای از داروها می باشند که در کوتاه مدت برای کمک به افراد جهت مقابله با شرایط اضطراب تجویز می شوند. این داروها سبب آرامش و کاهش اضطراب می شوند، اما به این دلیل که هوشیاری را کاهش می دهند، دارای مشکلاتی می باشند و می توانند اعتیاد آور باشند و برای مصرف طولانی مدت توصیه نمی شوند. این دسته از داروها ممکن است برای دوره زمانی کوتاه و یا در صورت استفاده متناوب به عنوان بخشی از یک برنامه درمانی گسترده ( ولی نه به عنوان اولین یا تنها گزینه درمانی) مفید و سودمند باشند.
عوارض جانبی بنزودیازپین ها
داروهای ضد افسردگی سبب می شوند که احساس بهتری داشته باشید، اما شخصیت شما را تغییر نمی دهند و باعث نمی شوند که همیشه احساس خوشحالی داشته باشید. مشابه با مصرف سایر داروها، بعضی از افراد برخی عوارض جانبی را تجربه می کنند و باید درباره ریسک ها و مزیت های این دارو با پزشک خود صحبت نمایند. همچنین افراد باید اطلاعات درباره این داروها را نیز از پزشک خود بپرسند تا بتوانند آگاهانه تصمیم گیری نمایند. بسته به نوع داروی مصرفی، برخی عوارض جانبی مصرف این داروها ممکن است شامل سردرد، تهوع، اضطراب، سرگیجه، افزایش وزن، خشکی دهان و اختلالات خواب باشند.
پروپرانولول
پروپرانولول برای درمان اضطراب و استرس شدید به صورت فوری پس از یک حادثه آزمایش شده است و در اغلب موارد یک روش درمانی موفق بوده است.
مورفین
چندین مطالعه در زمینه استفاده از مورفین در درمان اضطراب شدید انجام شده اند که نشان می دهند این ماده با کاهش نوراپی نفرین سبب کنترل درد و ناراحتی در 48 ساعت اول پس از حادثه می شوند.
روش های بیوفیدبک،شناختی – رفتاری و روان درمانی و مشاوره می باشد که هر کدام از روش ها به تنها یا تلفیقی هم انجام می پذیرد که البته هر کدام از روش های نامبرده تعداد جلسات خاص خود را نیاز دارند.
من در بعضی مواقع دچار اضطراب میشوم آیا یک اختلال محسوب می شود ؟
اگر اضطراب شما بگونه ای است که تمامی زندگی شما را تحت الشعاع قرار داده بله اختلال نامیده میشود و حتما باید تحت درمان قرار بگیرید اما اگر از در بعضی موارد و خیلی کوتاه و در شرایط خاصی دچار اضطراب میشوید خیر اختلال محسوب نمی شود.
بهترین روش درمان برای اضطراب چیست؟
درمان های زیادی برای اضطراب وجود دارد که بسته به شرایط هر فرد متفاوت می باشد ممکن است یک نفر تمایل زیاد به برطرف شدن سریع علائم داشته باشد و در این شرایط درمان دارویی بهترین نتیجه ممکن را خواهد داشت ولی فردی مد نظر دارد که درمانش با استفاده از روش های غیر دارویی باشد، با صلاحدید پزشک انجام همه روش های دارویی و غیر دارویی انجام می پذیرد.
چند نوع مختلف از اختلالات اضطرابی وجود دارد؟
انجمن روانپزشکی آمریکا 11 نوع خاص از اختلالات اضطرابی را به رسمیت می شناسد. این امر روانپزشکان و سایر متخصصان بهداشت روان را قادر می سازد تا شرایط روانپزشکی را به طور دقیق تر تشخیص و درمان کنند. انواع اختلالات اضطرابی عبارتند از : -اختلال اضطراب عمومی -اختلال اضطراب جدایی -توهین انتخابی -فوبیای خاص -اختلال اضطراب اجتماعی (ترس اجتماعی) -اختلال اضطراب ناشی از مواد / دارو -آگورافوبیا -اختلال هراس -اختلال اضطراب به دلیل یک بیماری پزشکی دیگر -اختلال اضطراب مشخص نشده -اختلال اضطراب مشخص شده دیگر
آیا می توان اختلال اضطراب فراگیر (GAD) را درمان کرد؟
در حالی که اختلالات اضطرابی مانند GAD قابل درمان نیست، اما می توان آن ها را با درمان، دارو یا به کمک هر دو به طور موثر مدیریت کرد. درمان شناختی-رفتاری (CBT) به شما کمک می کند مهارت های مقابله ای را که می توانید برای کنترل بهتر GAD استفاده کنید، ایجاد کنید. CBT بر چگونگی تأثیر افکار و احساسات بر رفتارها متمرکز است. کار با یک درمانگر به صورت جداگانه یا در یک گروه، و درمانی مبتنی بر CBT به شما کمک می کند علائم خود را مدیریت کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشید. دارو برای GAD نیز مفید است. چندین داروی ضد اضطراب مورد تأیید FDA برای درمان این بیماری در دسترس است. با دکتر خود در مورد خطرات و مزایای دارو مشورت کنید. از دکتر خود بپرسید که آیا لازم است درمان های مکمل مانند ماساژ، روش های آرام سازی، مدیتیشن، یوگا یا ورزش به برنامه درمانی شما اضافه شوند یا خیر. با یک درمان موثر بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی زندگی کامل و عادی دارند. علائم و نگرانی های مربوط به اضطراب را با دکتر خود در میان بگذارید.
چه تفاوتی بین حمله هراس و حمله اضطرابی وجود دارد؟
از آنجا که علائم حمله وحشت و حمله اضطراب مشابه است، تشخیص آن ها از یکدیگر دشوار است. در اینجا چند تفاوت اساسی وجود دارد که باید بخاطر بسپارید: -حملات هراس معمولاً بدون هشدار در پاسخ به تهدید قابل درک، رخ می دهند. -حملات اضطرابی می توانند به تدریج و با افزایش شدت در طی چند دقیقه، ساعت ها یا روزها ایجاد شوند. -علائم شدید در هنگام حملات وحشت شایع است. حتی ممکن است احساس کنید از واقعیت جدا شده اید. این شدت می تواند از جزئی تا شدید متفاوت باشد. -مانند طوفان های سریع، حملات وحشت معمولاً در کمتر از یک ساعت پایان می یابد. اما حملات اضطرابی می توانند طولانی تر باشند.
آیا حواسپرتیهای اضطرابی درمانپذیر هستند؟
حواس پرتیهای اضطرابی از جمله موارد شایع به ویژه در بین افراد شاغل و دانشجویان است گفت: مدلی از حواسپرتیها هستند که در نتیجه استرسها و اضطرابهای زیاد موقتی همچون نگرانی از دیر رسیدن به محل کار و یا نظایر آن ایجاد میشود و در نتیجه این حالت روحی روانی گاهی افراد دچار حواس پرتی و یا فراموشیهای موقتی همچون جا گذاشتن وسایلشان در اماکن مختلف میشوند؛ برخلاف تصور عموم افراد این گروه از حواس پرتیها ارتباطی با آلزایمر ندارند اما در صورت تکرار آن باید این دست از حواس پرتی از نظر زمینههای استرسی و اضطرابی مورد بررسی قرار بگیرد. افراد زیادی به طور مداوم دچار حواسپرتی میشوند در حالی که با بررسیهای روانشناسی مشخص میشود که این حواسپرتیها در ایجاد نوعی اختلال روی حافظه کوتاه مدت افراد و عموما به علت فشارهای روحی همچون افسردگی و استرس روی میدهد؛ به همین علت یکی از بهترین راهکارهای رفع حواس پرتیهای استرسی تمرین مداوم و بهرهمندی از مشاورههای روانشناسان یا روانپزشکان است.
آیا می توان از اضطراب جلوگیری کرد؟
از اختلالات اضطرابی نمی توان پیشگیری کرد، اما به طور کلی به درمان ارائه شده توسط متخصصان بهداشت رفتاری پاسخ خوبی می دهند. همه ما مقداری اضطراب را تجربه می کنیم. در دوره های خاصی از زندگی ممکن است احساس نگرانی و استرس داشته باشید. اما در مواقع دیگر، ممکن است سطح اضطراب کمی داشته باشید. حتی اگر اختلال اضطرابی ندارید ، این راهکارهای مقابله ای می توانند به شما در کاهش استرس در زندگی کمک کنند : -ورزش -مراقبه -تمرینات آرامش و تنفس -تجسم -استراحت کافی -رژیم غذایی سالم -تقویت مهارت های بین فردی و والدین
چه درمان هایی برای اضطراب اجتماعی وجود دارد؟
درمان اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)، به شدت علائم عاطفی، جسمی و عملکرد روزانه فرد بستگی دارد. طول دوره درمان نیز متفاوت است؛ برخی از افراد ممکن است به درمان اولیه واکنش خوبی نشان داده و دیگر نیازی به تلاش بیشتر نداشته باشند؛ در حالی که دیگران ممکن است در تمام طول زندگی خود، به نوعی حمایت نیاز داشته باشند. دارو و جلسات مشاوره، هر دو در رهایی از اضطراب اجتماعی مؤثر شناخته شدهاند. گزینههای درمانی برای اختلال اضطراب اجتماعی عبارتند از: -رفتار درمانی شناختی: در این روش فرد بیمار میآموزد که اضطراب خود را از طریق تنفس و دیگر تکنینکهای آرامسازی مدیریت کرده و افکار مثبت را جایگزین افکار منفی کند. -درمان از طریق مواجهه: این نوع درمان کمک میکند فرد به جای اجتناب از موقعیتهای اجتماعی، به تدریج با آنها روبهرو شود. -گروهدرمانی: در این روش فرد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی مهارتها و فنون اجتماعی لازم برای تعامل با افراد در محیطهای مختلف را میآموزد. شرکت در گروهدرمانی با افرادی که ترسهای یکسانی دارند، به فرد مبتلا کمک میکند احساس تنهایی خود را کنار بگذارد و مهارتهای جدیدی را از طریق نقشآفرینی در گروه بیاموزد. -تجویز دارو: طیف مختلفی از دارو برای درمان اضطراب اجتماعی تجویز میشود که هر کدام بسته به شرایط خاص فرد مبتلا دارای مزایا و معایب خود هستند. این داروها شامل موارد زیر است: -مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) SSRIها، به دلیل عوارض جانبی قابل تحمل و سهولت تجویز، به عنوان اولین روش درمان دارویی در نظر گرفته میشوند. این داروها به عنوان بهترین قرص برای اضطراب اجتماعی شناخته میشوند: Paxil CR (پاروکستین) Luvox CR (فلووکسامین) Celexa (سیتالوپرام) -مهار کنندههای جذب مجدد سروتونین-نوراپی نفرین (SNRI) SNRIها، دستهای از داروهای ضدافسردگی هستند که در درمان اضطراب استفاده میشوند و بر انتقالدهندههای عصبی سروتونین و نوراپی نفرین اثر میگذارد. این داروها عبارتند از: Effexor XR (ونلافاکسین) سیمبالتا (دولوکستین) بازدارندههای مونوآمین اکسیداز (MAOI) MAOI، زمانی مفیدترین دارو در درمان اختلال اضطراب اجتماعی به شمار میرفت، اما اگر این داروها با دستورالعملهای رژیم غذایی مصرف نشوند، عوارض جانبی جدی را به دنبال دارند. این داروها عبارتند از: ناردیل (فنل زین) پارنات (ترانسیل پرومین)