5 تکنیک کنترل خشم در نوجوانان

خشم در نوجوانان

حس خشم انرژی است که به یک باره هجوم می‌آورد و غیرقابل توقف است. زمانی که فرد حس خشم دارد میخواهد این انرژی را به نحوه ای از بدن خود خارج کند، فرد ممکن است درب را بکوبد، به دیوار مشت بزند و یا الفاظ زشت به زبان بیاورد. تسلیم شدن در برابر افزایش ناگهانی آدرنالین که همراه با عصبانیت است ممکن است در لحظه احساس غیر قابل مقاومتی داشته باشد، اما یک رفتار ناگهانی از روی عصبانیت معمولا مشکل را بدتر می کند، نه بهتر. تکنیک های کنترل خشم برای نوجوانان می تواند به آنها کمک کند تا یاد بگیرند خشم خود را به گونه ای بیان کنند که به جای آسیب رساندن مشکل را کند.

عصبانیت لزوماً به خودی خود یک مشکل نیست. بلکه می‌تواند منبع ارزشمندی از اطلاعات باشد که به ما کمک می‌کند بفهمیم چه کسی هستیم، چه چیزی دوست داریم و به چه چیزی نیاز داریم، و چه چیزی در زندگی ما از دست رفته است. بسیاری از بزرگسالان آموخته اند که خشم (خشم خود یا دیگران) را بدون پاسخ به آن سرکوب کنند یا از آن فرار کنند. در نتیجه، والدین همیشه نمی دانند چگونه مهارت های مدیریت خشم سالم را به نوجوانان آموزش دهند.

چرا نوجوانان بیشتر از دیگران عصبانی می‌شوند؟

دلایل زیادی وجود دارد که باعث می‌شود نوجوانان دچار خشم بیشتری نسبت به دیگران شوند. در این بخش به چند دلیل اصلی اشاره خواهیم کرد:

تغییرات هورمونی و تأثیر آن بر احساسات

تغییرات فیزیکی و هورمونی در بدن نوجوانان می‌تواند احساسات آن‌ها را شدیدتر کند. افزایش سطح تستسترون در پسران و تغییرات استروژنی در دختران باعث بی‌قراری و تحریک‌پذیری بیشتر می‌شود.

فشارهای اجتماعی و تحصیلی

امتحانات، رقابت‌های درسی، انتظارات خانواده و فشارهای گروه همسالان نوجوانان را دچار استرس می‌کند. نوجوانان زمانی که احساس کنند نمی‌توانند انتظارات دیگران را برآورده کنند، خشم درونی آن‌ها شعله‌ور می‌شود.

تأثیر خانواده بر مدیریت خشم

محیط خانواده تأثیر زیادی بر نحوه‌ی واکنش نوجوانان به خشم دارد. اگر در خانه مشاجرات زیادی رخ دهد یا اعضای خانواده به‌درستی با احساسات خود کنار نیایند، نوجوان نیز روش‌های نادرستی برای کنترل خشم خود یاد خواهند گرفت.

چرا نوجوانان به تکنیک های کنترل خشم نیاز دارند؟

خشم نوجوان به دلایل مختلف رشدی ایجاد می شود. تغییرات جسمی، ذهنی و اجتماعی که با رسیدن به سن نوجوانی به وجود می آید، چالش برانگیز است. نوجوانان نیازهای عاطفی تازه ای دارند. در عین حال، میل زیادی برای استقلال نیز دارند که اغلب منجر به تنش بیشتر با والدین می شود. محرک های رایج برای خشم نوجوانان شامل احساس بی احترامی، ناکافی بودن یا درک نادرست والدین است.

اما همه خشم ها بخش طبیعی از بزرگ شدن نیستند. خشم اغلب می تواند یک احساس ثانویه باشد که سایر احساسات دردناک مانند غم، شرم یا گناه را پنهان می کند. به عنوان مثال، وقتی نوجوانان توسط یک گروه دوستان مورد آزار و اذیت قرار می گیرند یا طرد می شوند، ممکن است از به اشتراک گذاشتن آنچه از سر می گذرانند خجالت بکشند. اگر آسیب یا اندوهی را متحمل شده باشند، ممکن است آمادگی مقابله با غم و درد ناشی از مواجهه مستقیم با آن را نداشته باشند. بنابراین احساسات در عوض به عنوان خشم ظاهر می شوند. خشم همچنین می تواند نشان دهنده سوء مصرف مواد، تنهایی، افسردگی یا قصد خودکشی باشد.

از آنجایی که خشم می تواند پریشانی یا یک مسئله سلامت روان را بپوشاند، برای والدین، درمانگران یا سایر مربیان ضروری است که به نوجوانان کمک کنند تا ریشه خشم خود را پیدا کنند.

بیشتر بخوانید: راه های کنترل خشم

انواع روش‌های بروز عصبانیت در نوجوانان

نوجوانان (و افراد به طور کلی) معمولاً سه راه برای ابراز خشم دارند: پرخاشگری ظاهری، پرخاشگری درونی یا پرخاشگری منفعل. معمولاً خشم نوجوان به صورت فوران پرخاشگری بیرونی ظهر می‌شود. این نوعی عصبانیت است که کنترل آن دشوار است. خشم نوجوانان با همسالان خود، می تواند به صورت خشونت فیزیکی ظاهر شود. با معلمان و مربیان، می تواند به صورت لفظی و مقاومت در برابر آنها باشد. این نوع خشم در پسران نوجوان بیشتر دیده می شود.

خشم نوجوان همچنین می تواند به سمت درون باشد. پر کردن خشم می تواند احساس گناه، شرم و انتقاد از خود را افزایش دهد. این به نوبه خود می تواند منجر به رفتارهایی مانند اختلال در غذا خوردن و آسیب به خود شود. بیشتر در مورد دختران نوجوان، خشم معطوف به درون می تواند منجر به افسردگی خندان شود، نوعی افسردگی که در آن به نظر می رسد نوجوانان عملکرد خوبی دارند، و حتی از نظر اجتماعی و تحصیلی عالی هستند، در حالی که از درون رنج می برند.

یا نوجوانان می توانند خشم خود را از طریق پرخاشگری منفعلانه ابراز کنند، همچنین این نوع خشم بیشتر برای دختران است. این ممکن است مانند اظهار نظرهای ناخوشایند به والدین یا نشان دادن رفتارهای بد دخترانه در بین دوستان آنها باشد.

چرخه خشم در نوجوانان

علت اصلی خشم نوجوانان یا روش ابراز آن هرچه باشد، تکنیک کنترل خشم در نوجوانان با آگاهی از چرخه خشم آغاز می شود. اگرچه به نظر می رسد خشم در یک لحظه اتفاق می‌افتد و واکنش فرد به محرک است، اما در واقع مراحل مجزایی دارد. شناخت چرخه خشم از طریق تکنیک های کنترل خشم در نوجوانان برای هر سه نوع عادت ناسالم خشم، مهم است.

خشم با پاسخ «دعوا کردن یا فرار کردن» همراه است. این توالی تقریباً آنی اثرات هورمونی و فیزیولوژیکی بدن را برای واکنش سریع به موقعیت‌های تهدیدآمیز آماده می‌کند. قلب شروع به تپیدن می کند، ماهیچه ها منقبض می شوند، حواس تیز می شوند و نفس تند می شود. و بخش انعکاسی و منطقی مغز ما (قشر جلوی مغز) به نفع آمیگدال عاطفی و بقا محور جدا می شود. این امر به ویژه در مغز نوجوانان که هنوز به طور کامل رشد نکرده است قابل توجه است.

مراحل خشم

تشخیص مراحل خشم در حین وقوع می تواند دشوار باشد زیرا به سرعت اتفاق می افتد. اما هر فوران خشم (یا اجتناب از عصبانیت از طریق فرار کردن) را می توان به موارد زیر تقسیم کرد:

• رویداد محرک، رویداد یا موقعیتی که باعث ایجاد خشم شده است…
• افکار، باورها، یا تفسیرهای منفی درباره رویداد، اغلب غیرمنطقی، که باعث ایجاد هجوم به فرد مقابل می‌شود…
• احساسات منفی مرتبط با آن باورها یا تفاسیر، خواه درست باشند یا نباشند، که…
• علائم فیزیکی این احساسات، مانند ضربان قلب تند، مشت های گره کرده، یا برافروخته شدن گونه ها، که می تواند منجر خشونت فیزیکی شود…

نشانه‌های خشم ناسالم در نوجوانان

• نوجوانان ممکن است ناگهان رفتارشان تغییر کند، از فردی آرام و صبور به کسی که سر هر مسئله‌ای از کوره در می‌رود.
• پرخاشگری فیزیکی و کلامی شامل داد زدن، شکستن اشیا، دعوا کردن با همسالان یا حتی آسیب زدن به خود می‌شود.
• برخی نوجوانان به‌جای ابراز خشم، آن را در خود فرو می‌برند و منزوی می‌شوند. این سرکوب احساسات می‌تواند در بلندمدت به افسردگی منجر شود.

۵ تکنیک موثر برای کنترل خشم در نوجوانان

۱. شناخت و درک احساسات (خودآگاهی احساسی)

نوجوان باید یاد بگیرد که خشم خود را بشناسد و دلیل آن را پیدا کند. به جای اینکه به محض عصبانی شدن واکنش نشان دهد، می‌تواند از خود بپرسد: “چرا عصبانی هستم؟ آیا راه بهتری برای بیان این احساس دارم؟”

۲. تمرین تکنیک‌های آرامش‌بخش (تنفس عمیق و مدیتیشن)

وقتی احساس خشم به سراغ نوجوان می‌آید، بهتر است چند نفس عمیق بکشد. تمریناتی مانند مدیتیشن یا تصویرسازی ذهنی (مثلاً تصور یک مکان آرامش‌بخش) می‌تواند به او کمک کند تا کنترل بیشتری روی احساسات خود داشته باشد.

۳. تقویت مهارت‌های ارتباطی و بیان احساسات

برای کنترل خشم در نوجوانان، وی باید بیاموزد که احساسات خود را با کلمات بیان کند. به‌جای فریاد زدن یا پرخاشگری، می‌تواند بگوید: “من از این موضوع ناراحت شدم، چون…” این مهارت‌ها باعث می‌شود اطرافیان بهتر او را درک کنند و به او کمک کنند.

۴. تخلیه انرژی از طریق فعالیت‌های فیزیکی

ورزش یکی از بهترین راه‌های تخلیه و کنترل خشم در نوجوانان است. دویدن، شنا، ورزش‌های رزمی یا حتی پیاده‌روی می‌تواند استرس و عصبانیت را کاهش دهد.

۵. کمک گرفتن از مشاور یا یک فرد معتمد

گاهی نوجوانان نمی‌توانند به‌تنهایی خشم خود را کنترل کنند. صحبت با یک مشاور، معلم، یا حتی یک دوست قابل‌اعتماد می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا احساسات خود را بهتر مدیریت کنند.

نقش والدین در کنترل خشم نوجوانان

والدین اولین و مهم‌ترین الگوهای رفتاری فرزندانشان هستند. اگر آن‌ها بتوانند خشم خود را به‌درستی مدیریت کنند و در شرایط سخت آرامش خود را حفظ کنند، نوجوان نیز یاد خواهد گرفت که چگونه با احساسات خود کنار بیاید. یکی از بهترین کارهایی که والدین می‌توانند انجام دهند، این است که هنگام عصبانیت به جای فریاد زدن، روش‌های جایگزین مثل صحبت منطقی یا فاصله گرفتن موقت از موقعیت را به کار بگیرند. نوجوانان بیشتر از آنچه فکر می‌کنیم از رفتار والدین تأثیر می‌پذیرند، پس اگر ببینند که والدین هنگام عصبانیت با احترام و کنترل رفتار می‌کنند، خودشان نیز این روش‌ها را تقلید خواهند کرد. 

از سوی دیگر، والدین باید به احساسات فرزندشان اعتبار ببخشند. بسیاری از نوجوانان به دلیل ترس از قضاوت شدن یا بی‌اهمیت شمرده شدن احساساتشان، خشم خود را پنهان می‌کنند یا به شیوه‌های ناسالم بروز می‌دهند. والدین باید فضایی ایجاد کنند که فرزندشان بدون ترس از سرزنش، درباره‌ی احساسات خود صحبت کند. به جای گفتن جملاتی مثل «اینکه ناراحت شدی، مهم نیست»، بهتر است بپرسند: «می‌فهمم که این موضوع تو را ناراحت کرده، دوست داری درباره‌اش صحبت کنی؟» این رویکرد باعث می‌شود نوجوان احساس درک شدن کند و یاد بگیرد که خشم خود را از طریق گفتگو مدیریت کند، نه از طریق پرخاشگری یا سرکوب احساسات.

پرسش‌های متداول کنترل خشم در نوجوانان

آیا خشم در نوجوانان طبیعی است؟

بله، خشم یک احساس طبیعی است، اما باید به شیوه‌ی درستی مدیریت شود.

چگونه می‌توان به یک نوجوان کمک کرد تا خشم خود را کنترل کند؟

با آموزش مهارت‌های ارتباطی، تشویق به فعالیت‌های فیزیکی، و ایجاد فضایی امن برای بیان احساسات.

آیا سرکوب کردن خشم روش درستی است؟

خیر، سرکوب کردن خشم می‌تواند منجر به مشکلات روانی مانند افسردگی شود.

والدین چگونه می‌توانند به کنترل خشم در نوجوانان کمک کنند؟

با ارائه‌ی الگوی رفتاری مناسب و ایجاد ارتباط مؤثر با فرزند خود.